بررسی ارقام و لاین های امید بخش کاهو نسبت به - دانلود رایگان
دانلود رایگان کاهو از سبزیجات بسیار ارزشمند ای است که انسان از زمانی که در زمین استقرار یافته آن را شناخته و مورد استفاده قرار داده است. این گیاه از قدیمی ترین سبزی های
دانلود رایگان
| بررسی ارقام و لاین های امید بخش کاهو نسبت به سفیدک داخلی در استان مازندرانفهرست مطالب مقدمه. 2 1- سفیدک داخلی... 2 2- سفيدك سطحي كاهو.. 4 3- لكه قهوه اي كاهو.. 5 4- آنتراكنوز كاهو.. 6 5- سپتوريوز كاهو.. 6 6- پوسيدگي ريشه کاهو.. 7 7- پژمردگي فوزاريومي كاهو.. 8 8- كپك خاكستري كاهو.. 8 9- لكه خاكستري كاهو.. 9 10- موزانيك كاهو (Lmv ) Lettuce Mosauic Virus. 9 موقعیت جغرافیایی ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل... 11 ویژگیهای آب و هوایی منطقه. 11 اهداف تحقیق... 12 فصل اول... 13 مروری بر تحقیقات... 13 1–1- کاهو.. 14 1–1–1- تاريخچه. 14 مشخصات گياه شناسي... 14 1-1-2-1- بذر. 15 - انتقال مستقیم بوته های کاهو از خزانه به زمین اصلی... 16 -1-2-2- ریشه. 18 1-1-2-3- برگ..... 18 1-1-2-4- گل... 18 1-1-3- طبقه بندی کاهو.. 19 كاهوي پيچ یا کاهو کلمی (Latuca sativus var. capitata). 19 كاهوي پيچ دولابي يا كاهو پيچ معمولي (L. sativus var.longifolia). 20 3– كاهو پرك (L. sativus var.crispum):21 4- كاهوي ساقه (L. sativus var. angustana). 22 1-1-3-2- طبقه بندی كاهو از نظرباغباني... 22 1-1-4- ارزش غذايي کاهو.. 22 1-1-5- عوامل موثر در رشد کاهو.. 23 1-1-5-1- تاثیر شرایط محیطی در کشت کاهو.. 23 1-1-5-1-1- آب و هوا23 1-1-5-1-2- خاک..... 25 1-1-5-1-3- کود. 25 1–1-6- زمان کشت کاهو.. 25 1-1-7- مراقبت های زمان داشت.... 26 1-1-8– سطح زير كشت و ميزان توليد.. 26 1-2- سفیدک داخلی کاهو.. 28 1-2-1- تاریخچه بیماری... 28 1-2-2- علائم بيماري... 28 1-2–3- عامل بيماري... 31 1–2-4- رده بندي... 33 1-2-5– زيست شناسي عامل بيماري... 34 1–2-6- دامنه ميزباني... 35 1-2-7- کنترل بیماری... 35 1-2-7-1- روش های زراعی... 35 حذف بقایای آلوده. 35 تناوب... 35 کشت ردیفی... 35 نحوه آبیاری... 36 زهکشی... 36 1-2-7-2- روش فیزیکی... 36 1-2-7-3- مبارزه شیمیائی... 36 1-2-7-4- ارقام مقاوم.. 36 فصل دوم.. 39 مواد و روش تحقیق... 39 2-1- مواد مورد نیاز. 40 2-2-روش تحقیق... 41 2-2-1- بازدید مناطق و تهیه مایه تلقیح... 41 2-2-2– آزمایشگاه. 42 2-2-2-1- کشت بذر در گلدان.. 42 2-2-2-2- آلودگی مصنوعی... 43 2-2-3- مزرعه. 44 2-2-3-1- تهیه زمین... 44 2-2-3-2- بذور آزمایشی... 44 2-2-3-3- کاشت بذر. 45 2-3- ارزیابی آزمایش.... 45 2-4- نرم افزار مورد استفاده. 46 فصل سوم.. 47 نتایج تحقيق... 47 نتایج... 48 3-1- بررسی آزمایشگاهی... 48 3-1-1- تجزیه واریانس.... 50 3-2- بررسی مزرعه ای... 54 3-2-1- تجزیه واریانس.... 55 4-2-2- مقایسه میانگین... 56 فصل چهارم.. 60 بحث و نتیجه گیری... 60 پیشنهادات:62 Error! Bookmark not defined. فهرست جداول جدول 2-1- مناطق مورد بازدید جهت نمونه برداری از کاهو های آلوده در استان مازندران.. 41 جدول 3-1- تجزیه واریانس درصد آلودگی برگ..... 50 جدول 3-2- تجزیه واریانس میزان شدت آلودگی برگ..... 50 جدول 3-3- مقايسهي ميانگين درصد برگهاي آلوده و شدت متوسط بیماری سفیدک داخلی کاهودر تيمارهاي مختلف آزمايشی 51 جدول 3-4 - تجزیه واریانس در صد بوتههای آلوده. 54 جدول 3-5- تجزیه واریانس میزان شدت آلودگی... 55 جدول3-6- مقايسهي ميانگين درصد بوته هاي آلوده و شدت متوسط بیماری سفیدک داخلی کاهودر تيمارهاي مختلف آزمايشی در ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل.. 56 فهرست اشكال شکل1- ایجاد لکه های زرد رنگ قارچ Bremia lactucae بر روی برگ..... 2 شکل3- مرگ بافت در اثر قارچ Bremia lactucae.3 شکل 4- سفیدک سطحی در اثر Erysiphe cichoracearum. بر روی برگ..... 4 شکل 5– لکه قهوه ای در اثر قارچ Stemphylium botryosum بر روی برگ..... 5 شکل6 – علائم بیماری بر اثر قارچ Septoria lactucaeبر روی برگ..... 7 شکل7-کپک خاکستری در اثر قارچ Botrytis Ginerea بر روی کاهو.. 9 شکل 8 – علائم موزائیک در اثر Lettuce Mosauic Virus بر روی کاهو.. 10 شکل1-1- مزرعه کاهو (رقم کاهوی پیچ بابلی).15 شکل1-2- شکل و رنگ بذر کاهو بابلی نشان داده شد.15 شکل1-2- شکل و رنگ بذر کاهو.. 15 شکل1-3- خرانه و نشاء کاهو. 17 شکل1-4 ساختار ریشه. 18 شکل 1-5- گل رفتن کاهو.. 19 شکل1-6- رقم کاهوی پیچ (Latuca sativus var. capitata). 20 شکل1-7- رقم کاهوی پیچ معمولی(L. sativus var.longifolia). 21 شکل1-8- رقم کاهو پرک (L. sativus var.crispum). 21 شکل1-9- رقم کاهوی ساقه(L. sativus var. angustana). 22 شکل1- 9 - ایجاد لکه های زرد قارچ Bremia lactucaدر روی برگ..... 29 شکل1-10- ایجاد پوشش سفید رنگ قارچ Bremia lactucaدر پشت برگ..... 29 شکل1-11- ایجاد علائم بیماری در پشت و سطح برگ در اثر قارچ Bremia lactucae. 30 شکل1-12- ایجاد لکه های قهوه ای قارچ Bremia lactucaeدر اثر تخریب بافت برگ..... 30 شکل 1-13- اسپورانژیفور و اسپورانژیوم Bermia lactucae. 32 شکل1-14- استریگمای قارچ Brmia Lactucae. 33 شکل 2-2- نمونههای آلوده جهت اسپور دهی بیشتر در محیط مرطوب با پوشش نایلونی.. 42 شکل2-3- برگهای اسپور پاشی شده کاهو.. 43 شکل 2-4- کشت قطعه آزمایشی در ایستگاه قراخیل... 45 شکل3-1- ساختار کنیدیفور و استریگمای قارچ Bermia lactucae. 48 شکل3-2- کنیدی های قارچ Bremia lactuca.. 49 شکل3-3- ساختار اسپورانژیفورواسپورانژیومهای قارچBermia lactucae. 49 شکل 3-4- درصد آلودگی ارقام کاهو(حساس تا مقاوم). 50 شکل3-5- مزرعه. 54 نمودار1-1- میزان تولید جهانی کاهو (میلیون تن در سال)(FAO, 2004).26 نمودار 1-2- سطح زیر کشت کاهو در در مناطق مختلف استان مازندران.. 27 درصد برگهای آلوده در ارقام و لاینهای تجاری کاهو در آزمایشگاه. 53 نمودار3-2- میانگین شدت بیماری در ارقام و لاینهای کاهو در آزمایشگاه. 54 نمودار3-3- درصد بوتههای آلوده در ارقام و لاینهای تجاری کاهو در مزرعه. 58 نمودار 3-4- میانگین شدت بیماری در ارقام و لاینهای تجاری کاهو در مزرعه. 58 نمودار 3-4- میانگین شدت بیماری در ارقام و لاینهای تجاری کاهو در مزرعه. 59 چكيده lactucaBremia ايجاد شده و از بیماری های مهم كاهو در مناطق تحت کشت این گیاه می باشد. اين قارچ در تمام طول فصل رشد گياه ايجاد خسارت نموده و از ارزش تجاري اين محصول مي كاهد.در این بررسی که هدف آن دستيابي به ارقام متحمل به بيماري بوده، تعداد 20 شماره از مواد ژرم پلاسم کاهو جمع آوري شده از مزارع کاهو شهرستان های آمل، بابل، قائمشهر، ساری، نکا و بهشهر استان مازندران كه از نظر تيپ رشد وشكل ظاهري نیز اختلاف داشتند، طي سال هاي 1389 و 1390 در شرایط آزمایشگاهی و ايستگاه تحقيقات زراعي قراخیل درقالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي، با سه تكرارمورد ارزيابي قرارگرفتند. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از نرم افزار MSTATC استفاده گردید. نتایج ارزیابی نشان داد که در بین تیمارهای آزمایشی از نظر آلودگی و شدت بیماری اختلاف معنی داری وجود دارد. در این رابطه لاینهای وارش و لاین23، سفید نیشابور و کرج با کمترین درصد بوته های آلوده و متوسط شدت بیماری به عنوان ارقام برتر و رقم شادگانی با بیشترین میزان درصد و شدت آلودگی، به عنوان حساس ترین رقم نسبت به بیماری انتخاب گردیدند. کلمات کلیدی: کاهو، سفیدک داخلی(Bremia lactuca) ، ارقام مقاوم مقدمه کاهو از سبزیجات بسیار ارزشمند ای است که انسان از زمانی که در زمین استقرار یافته آن را شناخته و مورد استفاده قرار داده است. این گیاه از قدیمی ترین سبزی های سالادی دنیا است (آزاده و احمدیان، 1372). کاهو مانند سایر نباتات زراعی و باغی دیگر همواره مورد تهدید عوامل مخرب قرار می گیرد. از جمله این عوامل مخرب بیماری های گیاهی بوده که اعم آن ها به شرح زیر می باشد: 1- سفیدک داخلی سفیدک داخلی یا دروغی یکی از بیماری های مخرب کاهو در مزارع و گلخانه ها می باشد (Znidarcic et al., 2003; Raid and Datnof, 1992). علائم بیماری به صورت لکه های زرد رنگ پریده در روی برگ ظاهر می شود. قطر لکه ها ممکن است تا یک سانتی متر یا بیشتر نیز برسد. در سطح تحتانی لکه ها پوشش سفید رنگی که همان کنیدیوفور و کنیدی های قارچ است، تشکیل می گردد. بعد از مدتی این لکه ها به رنگ قهوه ای در آمده و منجر به مرگ بافت برگ در قسمت های آلوده می شود (بهداد، 1385 و پیوست، 1388;Sempio, 1938ُ) برگ، مغز و پوم کاهو در مراحل اولیه رشد و حتی نزدیک به مرحله بلوغ حساسیت بیشتری نسبت به بیماری دارند (Schultz and Roder, .1938) در شکل 1تا 3 مراحل ایجاد بیماری بر روی برگ نشان داده شد. شکل1- ایجاد لکه های زرد رنگ قارچ Bremia lactucae بر روی برگ شکل 2- ایجاد پوشش سفید رنگ قارچBremia lactucae در پشت برگ شکل3- مرگ بافت در اثر قارچBremia lactucae. Bermia lactucae Regel می باشد (Raid and Datnof, 1992). این قارچ متعلق به سلسله Fungi، شاخه Oomycota، زیرشاخه Chromista، رده Oomycetes، راسته Peronosporales، خانواده Pronosporaceae، جنس Bermia و گونه lactucaeBermia می باشد(Fungal Databases Nomenclature and Species Banks on line Taxonomic Novelties Submission, 2011). 2- سفيدك سطحي كاهو سفیدک سطحی کاهو در اثر Erysiphe Cichoracearum D.c.ex Merat ایجاد شده و يكي از بيماري هاي نادر این گیاه مي باشد. این بیماری اولين باردرسال 1941 ازكاليفرنيا گزارش شده است (Sherf and et al., 1986). اين بيماري درسال 1344 توسط شريف و ارشاد از اطراف تهران گزارش شده است. خسارت بيماري درگيلان و مازندران چندان قابل توجه نبوده، ولي درپايان فصل زراعي به ويژه در روي كاهو هايي كه براي بذرگيري نگهداري مي شوند، ديده مي شود. علائم بيماري روي برگ هاي مسن و كناري مشاهده می شود. بيماري ابتدا روی برگ و سپس در زیر برگ ها مشاهده مي گردد. اندام هاي قارچ به صورت گرد سفيد رنگ و پودري، كه همان كنيديوفور و كنيدي هاي قارچ مي باشند ديده مي شود (شکل4). برگ هاي آلوده پيچيده، زرد قهوه اي و سپس خشك مي شوند. دراين زمان بوي مخصوصي كه مربوط به قارچ مي باشد، به مشام مي رسد. بوته هاي آلوده كوچك باقي مانده و رشد نمي كنند (Sherf and Macnab,1986). شکل 4- سفیدک سطحی در اثر Erysiphe cichoracearum. بر روی برگ 3- لكه قهوه اي كاهو بیماری لکه قهوه ای در اثر Stemphylium botryosum Wallr بوجود می آید. این بیماری در سال 1341 توسط اسكندري گزارش گردید. بیماری لکه قهوه ای بيشتر در مناطق مرطوب مانند سواحل خزر از گرگان تا آستارا شيوع دارد. این بیماری علاوه بر شمال، در نواحي جنوبي کشور، به خصوص خوزستان و برازجان نیز شایع بوده و خسارت فراوانی وارد می کند. علائم بیماری ابتدا به صورت لكه هاي كوچک سبز رنگی بر روی برگ ها ظاهر می شود. لکه ها به تدريج تغيير رنگ داده و به رنگ قهوه اي در مي آيند. اين لكه ها غالباً مدوربوده و وسط آن ها خشك و نكروزه می شود (شکل5). در مواردی اين لكه ها به صورت دواير متحدالمركزها در مي آيند. در شرايطي كه رطوبت محيط زياد باشد، هاله اي شفاف دراطراف لکه ها ظاهر می گردد. زماني كه شدت بيماري افزايش مي يابد، لكه ها به يكديگر متصل شده و تمام سطح برگ را فرا مي گيرند، به طوريكه طعم ومزه کاهو تغيير کرده و بازار پسندی خود را از دست مي دهد. بيماري معمولاً از نوك برگ ها به طرف پائين و از برگ هاي خارجي و مسن به طرف برگ هاي مركزي پيشروي مي نمايد. شکل 5– لکه قهوه ای در اثر قارچStemphylium botryosumبر روی برگ 4- آنتراكنوز كاهو بیماری آنتراکنوز در اثر Marssonina Panattoniana (Berl.) Magn. ایجاد می شود. اين بيماري درسال 1895 همزمان در ايتاليا و ايالت اوهايوي آمريكا مشاهده شده و پس از آن در بيشتر كشورهاي معتدل و نيمه گرمسيري از جمله استراليا و نيوزلند گزارش گرديد. اين بيماري علاوه بر روی همه واریته هاي كاهو بر روي شيكوره و آنديو هم ديده مي شود. در ايران این بیماری در ارديبهشت 1355 توسط بني هاشمي مشاهده و گزارش شده است (بني هاشمي و همکاران، 1356). علائم بیماری ابتدا به صورت لكه هاي آب سوخته ای به قطر 2 تا 3 ميلي متر در برگ هاي خارجي مشاهده شده و سپس به سمت برگ هاي داخلي پيشروي مي كند. لکه ها به تدريج بزرگتر شده و به 1 تا 2 سانتي متر رسیده و به رنگ ارغواني در مي آيند. با پیشرفت بيماري قسمت اعظم گياه آلوده شده و خسارت زیادی به محصول وارد می گردد. بوته های بیمار ظاهري زرد رنگ به خود گرفته و كوچک باقي مي مانند. ممكن است قسمت وسط لكه ها جدا شده و سوراخ هايي روي برگ ها بوجود آيد. قارچ عامل بيماري علاوه بر برگ به رگبرگ اصلي و دمبرگ نيز حمله کرده و لكه هاي بيضي شکل، کرم رنگ و فرو رفته ای توليد مي نمايد. 5- سپتوريوز كاهو این بیماری توسط .Septoria lactucae Pass بوجود آمده و تقريباً در بیشتر مناطق تحت کشت كاهو در جهان از جمله آرژانتين، استراليا، برزيل، كانادا، دانمارك، انگلستان، فرانسه، آلمان، هندوستان، ايتاليا، ژاپن و ايالات متحده آمريكا وجود دارد. در ایران این بیماری از اهواز و ورامين گزارش شده است (اسفندياري، 1326؛ ارشاد 1343؛ شريف و ارشاد، 1345؛ ابراهيمي و ميناسيان، 1353). علائم بيماري روي برگ هاي كاهو به صورت لكه هايي به اشكال نامنظم و به رنگ قهوه اي روشن ظاهر مي شود. لکه ها ممكن است بهم پیوسته و سطح وسیعی از برگ را فرا گیرند. برگ های آلوده پژمرده و خشک می گردند (شکل6). درمتن لكه ها درهر دو سطح برگ پيكندهاي فراوانی به رنگ سياه تشكيل شده كه با چشم غير مسلح نیز قابل ديدن مي باشند. شکل6 – علائم بیماری بر اثر قارچ Septoria lactucaeبر روی برگ 7- پژمردگي فوزاريومي كاهو این بیماری توسط قارچ Fusarium Oxysporum Schlectend بوجود آمده و اولين بار در سال 1990 در يكي از مزارع كاهو ناحيه كاليفرنيا مشاهده شده است (et al.,1993Hubbard). پژمردگي فوزاريومي كاهو در ايران اولين بار در سال 1372 در مزارع كاهوی منطقه شهر ري توسط اعتباريان مشاهده شده است (بهداد، 1384). علائم بيماري در خزانه و مزرعه کاهو مشاهده مي شود. در خزانه بوته هاي جوان پژمرده شده و مي ميرند. علائم بيماري در مراحل بعدي در مزرعه به صورت سوختگي و زرد شدن برگ ها ظاهر می گردد. در اين هنگام در بافت آوندي نوارهاي قهوه اي يا سياه مشاهده مي شود. بعضي گياهان كوتوله مانده و محصولي توليد نمي كنند. تغيير رنگ آوندها از برگ هاي زرد تاج گياه به سمت پوست و آوندهاي ريشه ادامه پيدامي كند. در مواردی علائم در خارج از ريشه و تاج گياه مشخص نيست (اعتباريان، 1376). 8- كپك خاكستري كاهو كپك خاكستري ناشی از Botrytis Ginerea در بسياري از كشورها ازجمله ايران ديده مي شود. خسارت اين بيماري درگيلان ومازندران در روي نشاء هاي كاهو قابل توجه می باشد. علائم بيماري روي برگ هاي خارجي و همچنين روي برگ هاي نشاء درمجاورت سطح مرطوب خاك به صورت لكه هاي مايل به قهوه اي ظاهرمي شود. بخش های آلوده دچار پوسيدگي نرم وآبدارمي گردند. درشرايط مرطوب روي قسمت هاي آلوده كپك خاكستري رنگی تشكيل مي شود که بعداً در روي آن ها تعدادي اجسام سياه به نام سختينه يا اسكلروت تشكيل مي گردد (شکل7). قطر اسكلروت ها به 2 تا 5 ميلي متر می رسد (الهی نیا، 1386 و بهداد، 1384). شکل7-کپک خاکستری در اثر قارچ Botrytis Ginerea بر روی کاهو 9- لكه خاكستري كاهو اين بيماري درگيلان ومازندران وجوددارد. خسارت بيماري درمزرعه وهمچنين درحين حمل ونقل قابل توجه است. علائم بيماري ابتدا به صورت لكه هاي سبز كمرنگی درروي برگ ها ظاهرشده، که به تدريج به رنگ قهوه اي در می آیند. اين لكه ها غالباًً گرد و وسط آن ها نكروزه می شود. در اثر گسترش بيماري این لكه ها ممكن است به صورت دوايرمتحدالمركز وموجي در آيند كه اطراف آنها را هاله زرد رنگی فرامي گيرد. مقدار محصول بوته های بیمار كاهش می يابد. علاوه بر خسارت کمی، خسارت کیفی نیز به محصول وارد می شود که در این صورت كاهوهای آلوده ارزش بازارپسندي خود را از دست می دهند. بيماري غالباً از برگ هاي بيروني شروع مي شود ومزه برگ ها كمي تلخ مي گردد(الهی نیا، 1386 و بهداد، 1384). 10- موزانيك كاهو (Lmv ) Lettuce Mosauic Virus بيماري موزائيك يكي از شايع ترين و مخرب ترين بيماري هاي كاهو دردنيا از جمله ايران است. اين بيماري در سال 1921 در فلوريدا شناخته شده و در سال 1342 توسط ارشاد از اطراف تهران و ورامين و سپس در شيراز و اصفهان (دانش 1356) و اكثر مناطق تحت کشت این گیاه در فارس (ايزدپناه 1361) گزارش گرديد. در كاهو كاري ها گيلان و مازندران نوعي موزانيك كاهو اشاعه دارد كه براي تشخيص قطعي آن نياز به بررسي بيشتراست (الهی نیا، 1386). ويروس موزائيك كاهو علاوه بر كاهو خوردني و وحشي، حداقل به 25 جنس از 12 خانواده مثل آنديو، كاسني، نخود و اسفناج حمله کرده و خسارت می زند. علائم بيماري بسته به نوع رقم، سن گیاه، تغیرات محیطی و زمان آلودگی متفاوت می باشد. در ارقام حساس حاشيه برگ ها ناهموار و بد شكل شده که در نهایت خشك مي شوند. چنانچه گياهانی از بذور آلوده توليد شوند، شديداً كوتاه شده و برگ حقيقي اوليه آنها شكل نا منظمی همراه با علائم موزائيك پيدامي كنند(شکل8). گاهي رگبرگ ها روشن ترشده و لكه هاي قهوه اي در اطراف گلبرگ هاي كوچك ايجاد مي شوند. اگر آلودگي در اواخر فصل رشد صورت گيرد، گياه علائم آشكاري ازخودنشان نمي دهد و تنها ممكن است برگ ها ي مركزي كوچك تر گردند. همچنين در دماي بالاتر از 30 درجه سانتي گراد علايم آلودگي در گياه مخفي مي گردد (Sherf and Macnab,1986). شکل 8 – علائم موزائیک در اثر Lettuce Mosauic Virus بر روی کاهو از بین بیماری های فوق، سفیدک داخلی از مهمترین آن ها بوده که با کاهش کمی و کیفی (بازار پسندی) کاهو خسارت زیادی را به این محصول ارزشمند وارد می سازد. استفاده از قارچ کش ها روش سریع کنترل بیماری بوده که محلولپاشی آن ها به محض مشاهده اولین لکه ها، روی برگ اعمال می شود. ولی کاربرد مداوم آفت کش های شیمیائی نه تنها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبوده، بلکه از لحاظ بهداشتی نیز مصرف کاهو های سمپاشی شده خطراتی را برای انسان ایجاد می کند. از طرف دیگر کاربرد مداوم قارچ کش ها، به خصوص آفت کش های سیستمیک زمینه ساز مقاومت قارچ ها در مقابل آن ها ها نیز می باشد. از این رو یافتن روش های مناسب دیگری که جایگزین کنترل شیمیائی شده و یا در تلفیق آن بتواند خسارت محصول را به حد اقل برساند، ضروری می باشد. استفاده از ارقام مقاوم اصولی ترین روش کنترل این بیماری است (Raid and datnoff, 2011). در این تحقیق تعداد 20 شماره از مواد و لاین های در یافتی از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران در ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل وابسته به مرکز تحقیقات فوق در برابر بیماری در شرایط آلودگی مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفت. موقعیت جغرافیایی ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل ( قائمشهر) در طول جغرافیایی 52 درجه و 53 دقیقه شرقی و عرض جغرافیائی 36 درجه و 27 دقیقه شمالی با ارتفاع 7/14 متر از سطح دریای آزاد قرار گرفته است. بافت خاک لومی رسی با PH حدود 6/7 است. ویژگیهای آب و هوایی منطقه میزان بارندگی سالانه محل آزمایش بر مبنای میانگین 10 ساله برابر با 600 میلیمتر و متوسط دمای سالانه آن 1/26 درجه سانتیگراد است. بر اساس تقسیمات هواشناسی، این منطقه جزء مناطق نیمه مدیترانهای گرم میباشد که تابستانهای گرم و زمستانهای ملایم دارد. اطلاعات هواشناسی ایستگاه تحقیقات کشاورزی قراخیل در سال زراعی 89 در جدول ا ارایه شده است
فصل اول مروری بر تحقیقات 1–1- کاهو 1–1–1- تاريخچه كاهو يكي از مهمترين سبزيجات برگی دنيا بوده و داراي ارزش غذايي خوبي است. كاشت كاهو به زمان بسیار دور باز گشته و در حدود دو هزار و پانصد سال قبل از ميلاد مسيح كشت می شده است. برخی از محققین اصل اين نبات را از اروپا و برخی از آسيا مي دانند. كاهو در ايران از 6 قرن قبل از ميلاد مصرف مي شده است. اين گياه يك سال قبل از ميلاد به روم راه يافته و غذاي مهمي براي روميان به شمار می رفت. كریستف كلمب بذر كاهو را به دنياي جديد برده، به طوري كه از اوائل قرن پانزدهم ميلادي در هياتي و باهاما كشت شد. اروپائيان از سال 1494 زماني كه در سرزمين خود استقرار يافتند، کاهو را شناخته اند و مورد استفاده قرار می دادند. در سال 1806 آقاي مك ماهون 16 رقم كاهو نام برده است (آزاده و احمدیان، 1372). اين ارقام به وسيله كلمبوس براي اولين بار به آمريكا برده شده و كشت گرديد. تعداد ارقام کاهو در آمریکا از بيش از 20 رقم در سال 1880، به 87 رقم درسال 1885 رسید (شیبانی، 1368). مجمو عه ای از ارقام کاهو در شمال اروپا و آسیا در طول سال در مناطق گرمسیری و کشورهای زیر ناحیه گرمسیری همانند برزیل کشت شده اند (Filgueira, 2000). 1-1-2- مشخصات گياه شناسي کاهو گیاهی یک ساله، از گروه دولپه ای ها و از سلسله گیاهان[1]که دارای 18n=2.کروموزوم است. این گیاه از گروه آنژیوسپرمها، راسته آسترالس[2]، خانواده آستراسه[3]، جنس Lactuca و گونه Lactuca sativa است(Morgan, 1981) . كاهو خوراكي مشتقی از لاكتوكا سكاريولا می باشد كه درحال حاضر به عنوان علف هرز و به حد وفور در مزارع می روید. اين نوع وحشي به سهولت با انواع زراعی تركيب شده و دورگ هائی را به وجود می آورد. شکل1-1- مزرعه کاهوی پیچ بابلی را نشان می دهد. شکل1-1- مزرعه کاهو (رقم کاهوی پیچ بابلی). 1-1-2-1- بذر بذر کاهو به رنگ خاكستري نقره اي است. بذر در بعضي از ارقام به رنگ هاي سياه، قهوه اي يا زرد نیز دیده می شود. بذر کاهو کشیده و نوک باریک و دارای 5 تا 7 برجستگی، به طول 3 تا 4 میلی متر، عرض 8/0 تا 1 و ضخامت 3/0 تا 5/0 میلی متر می باشد (شیبانی،1342) در شکل1-2- شکل و رنگ بذر کاهو بابلی نشان داده شد. شکل1-2- شکل و رنگ بذر کاهو اسکوتودرمانسی به معنی توقف جوانه زنی بذر در تاریکی بوده و ترمودورمانسییعنی اینکه گیاه در دمای 30 - 35 درجه سانتی گراد در استراحت ثانویه به سر برده که در این شرایط جوانه زنی بذر به دلیل باز ماندن پریکارپ از رشد، کاهش قدرت و عدم تنفس جنین متوقف می گردد (پیوست، 1388). وزن هزار دانه کاهو 8/0 تا 2/1 گرم و وزن یک لیتر آن 440 تا 480 گرم می باشد و در یک کیلوگرم آن بیش از یک میلیون بذر موجود می باشد (شیبانی، 1369). بذر این گیاه قوه نامیه خود را در بهترین شرایط تا 4 سال حفظ می کند. قوه نامیه بذر یک ساله این گیاه بیشتر از بذر تازه آن می باشد. زیرا در بذر یک ساله به علت تغییزات بافت پوسته، فرصت کافی برای تبادل گاز کربنیک و اکسیژن جهت سبز شدن آن، به وجود می آید (شیبانی، 1388). کمینه دمای خاک برای جوانه زنی بذر 7/17، بهینه بین 5/15 تا 3/18 و بیشینه دما 24 درجه سانتی گراد است. مدت زمان سبز شدن بذر در درجه حرارت کم (3-4 درجه) به مدت 6 تا 12 روز می باشد. بذرهای که دیر سبز می شوند، تولید نهال هائی می کنند که خیلی زود گل و بذر می دهند. زود به گل رفتن تحت تآثیر طول مدت روز هم می باشد. تاثیر طول مدت روشنائی در روز برای ارقام مختلف کاهو متفاوت می باشد. ارقام وحشی نسبت به مدت روشنائی خنثی هستند، اما در ارقام اصلاح شده که در سبزیکاری استفاده می شوند، متفاوت می باشد. در ارقام تابستانه اگر مدت روشنائی در روز کم باشد، دیر بذر می دهد. اما در انواع ارقام پائیزه و زمستانه که معمولا طول مدت روشنائی کم می باشد، اگر به طور مصنوعی تعداد ساعات روشنائی را کمتر کرد نهال خیلی دیرتر از معمول گل کرده و بذر می دهد. برای کاشت بذر از دو روش زیر استفاده می شود (شیبانی، 1369). - انتقال مستقیم بوته های کاهو از خزانه به زمین اصلی در این روش چهار تا شش هفته قبل از نشای نهال در زمین اصلی، بذر در خزانه کشت شده و پس از چهار برگی شدن به محل اصلی منتقل می گردد. طرز کاشت به صورت خطی و فاصله خطوط از هم 10 سانتی متر می باشد. در هنگام کشت باید سعی کرد که تراکم بذر روی خطوط کشت زیاد نباشد. در این رابطه بذر باید با مقداری ماسه نرم مخلوط و بعد کشت گردد. در شکل 1-3- خزانه و نشاء کاهو نشان داده شد.
در این رابطه بذر پس از کشت، سبز شدن و رشد کافی نهال در خزانه اول که معمولا در زیر شاسی، جعبه مخصوص و یا بر روی سکوی گلخانه انجام می گیرد، نشاء به خزانه دوم (خزانه انتظار) انتقال می یابد. کاشت بذر در جعبه نسبت به شاسی و گلخانه ارجهیت دارد. زیرا عملیات مربوط به مقاوم نمودن نهال به محیط خارج و حمل به مزرعه (زمین اصلی) آسان تر می باشد. پس از رشد کافی نهال در خزانه، باید برای کاشت در زمین اصلی به هوای آزاد و شرایط محیط مزرعه مقاوم گردد. برای این منظور باید پنجره شاسی یا گلخانه به تدریج بتز شده تا هر دفعه مقداری هوای خارج و آزاد به گیاه برسد. این عمل به طور مکرر ادامه می یابد. پس از 5 تا 6 روز فقط هنگام شب در شاسی را بسته و در روز کلا باز گذاشته می شود. مقدار آب را نیز کم کرده تا گیاه به کم آبی و خشکی عادت کند (پیوست، 1388 و شیبانی، 1369). معمولا برای کشت ارقام تابستانه و پائیزه بذر پاشی در زمین اصلی صورت می گیرد که پس از سبز شدن بذر، نشاهای اضافی روی ردیف تنک می گردد. تنک کردن معمولا به وسیله دست یا بیلچه انجام می گیرد. با توجه به میزان رشد و نمو گیاهچه، تنک کردن نشاء حدود 3 هفته پس از بذر پاشی صورت می گیرد. عمق کاشت بذر حدود 5/1 تا 2 سانتی متر، فاصله کاشت 30 ×30 و یا 40 ×30 سانتی متر است. مقدار بذر مصرفی حدود 2 تا 5/2 کیلوگرم در هکتار می باشد. نشاء و بذر پاشی در کشت های وسیع توسط ما شین انجام می گیرد (پیوست، 1388). 1-1-2-2- ریشه کاهو مانند اکثر گیاهان دارای ريشه های اصلی و فرعی است که بلافاصله بعد از کاشت تولید مي شوند. ریشه اصلی کاهو عمودي است. ريشه هاي فرعي به صورت سطحی تشکیل شده و وظيفه جذب موادغذايي را بر عهده دارند (پیوست، 1388). شکل1-4- ساختار ریشه نشان داده شد. شکل1-4 ساختار ریشه 1-1-2-3- برگ برگ کاهو معمولا صاف و بدون كرك بوده و كناره آن دارای بريدگي هاي بسيار ريزی است. برگ های کاهو در طي رشد به هم پيچيده شده و به رنگ هاي سبز زرد، سبز تيره و قرمز قهوه اي در مي آيند (پیوست، 1388). 1-1-2-4- گل
کاهو داراي ويتامين های آ، ب، ث و مواد يگري مانند يد، آهن، فسفر، منيزيم، روي، منگنز، مس، كلسيم، سديم، پتاسيم، نيكل، كبالت، سولفور و مس، نشاسته، پروتئين و آب مي باشد. مواد شيميايي آن را موم، رزين، ماليك اسيد و سوكسي نيك اسيد و لاكتوكاروم تشکیل می دهند. از لاكتوكاروم موجود به عنوان داروي خواب آور، مسكن، درمان کننده برونشیت، آسم و در چشم پزشكي براي گشاد كردن مردمك چشم استفاده مي شود. در هندوستان از برگ هاي این گیاه در درمان سوختگي و زخم استفاده مي كنند. برای این منظور برگ ها را روي زخم مي گذارند تا التيام يابد. همچنين آب این گیاه تب بر است. در ايران این گیاه به صورت تازه در تهيه سالاد يا همراه با ساير سبزي هاي سالادي مورد استفاده قرار مي گیرد. در بعضي از كشورهاي اروپايي و آمريكايي ساقه آن را پخته و مصرف مي كنند (شیبانی، 1342؛ میر عمادی، 1351). این گیاه از نظر ويتامين هاي A، B1، B2، B3 و C بسيار غني می باشد. کاهو به خاطر دارا بودن سلولز در فعال كردن اعمال دودي روده، معده و دفع مواد آن ها نقش بسيار مهم واساسي دارد (شیبانی، 1342). کاهو مقدار كمي كالري در بدن توليد مي كند که از اين نظر براي افراد مسن و كساني كه مبتلا به مرض چاقي و فشار خون هستند، بسيار مفيد است.بنا به نوشته پیوست (1388) در هر 100 گرم وزن خشک كاهو 94 درصد آب، 5/2 درصد كربوهيدرات، 21 درصد پروتئين، 3/0 درصد چربي، 5/0 درصد فيبر و 2/1 درصد تركيبات معدني وجود دارد. کاهو نیترات زیادی (2500 تا 3000 میلی گرم) را به خصوص در گلخانه هائی با کمبود نور پرورش یابند، در برگ های خود ذخیره می کند. این مقدار بیشتر از حد مجاز می باشد (پیوست، 1388). 1-1-5- عوامل موثر در رشد کاهو 1-1-5-1- تاثیر شرایط محیطی در کشت کاهو 1-1-5-1-1- آب و هوا کاهو در شرایط آب و هوائی معتدل که نور مناسبی داشته، رشد بهتری دارد. این گیاه به سرما مقاوم بوده و دمای حدود صفر درجه سانتی گراد و یا حتی کمی پایین تر را می تواند تحمل کند. آستانه دمایی اغلب ارقام کاهو هنگام جوانه زنی بذر بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد می باشد. گرمای بیش از آن باعث می شود که بذرها به دوره استراحت ثانویه بروند. البته این کار با پایین آوردن دما و یا تیمار کردن با هورمون ها قابل برگشت خواهند بود. کاهو در هوای گرم قبل از رشد و نمو کافی برگ ها، تولید ساقه گل دهنده نموده و برگ های آن طعم تلخی پیدا می کنند (میرعمادی، 1351). اعتباریان (1376) به نقل از نونک[8] می نویسد که هوای گرم و روزهای بلند باعث گلدهی کاهو می شود. هر چند کاهوها از نظر حساسیت به نور متفاوتند. مدت زمان پرورش نشاء بیشتر به میزان دریافتی نور و کمتر به دمای محیط بستگی دارد. بر اساس نظر بنکین[9]در هنگام تشکیل پیچ ، عرض برگ بیشتر از طول آن رشد می کند. شکل گیری برگ ها عمدتا به عوامل محیطی که گیاه در آن رشد می کند بستگی دارد. به طور مثال در شرایط نور کم، رشد برگ ها محدود می شود. در دمای 10 درجه سانتی گراد با وجودی که رشد در این شرائط بطئی می باشد، ولی برگ ها هنوز تمایل به پیچ شدن دارند، حتی اگر تحت شرایط نوری کمی قرار گیرند. بررسی ها نشان می دهد که هورمون ها در تشکیل پیچ نقش دارند. به عنوان مثال تیمار کاهو با اسید جیبرلیک موجب تغییرات فیزیولوژیکی مشابه آنچه که در شرائط نور کم و دمای بالا انجام گرفته که منجر به تشکیل پیچ در شده، می شود .(Peyvast et al., 1992) 1-1-5-1-2- خاک کاهو را می توان در انواع خاک ها کشت نمود.کاهوی بهاره در زمین های سبک که زود گرم می شود بهتر رشد می کند.انواع تابستانه در زمین هایی با آب کافی نتیجه مطلوبی می دهند.مناسب ترین خاک برای این گیاه خاک لومی سبک است که حاوی مقدار زیادی مواد آلی می باشد.خاک های نیمه سنگین همراه با مواد هوموسی که دارای نفوذپذیری مناسب و ظرفیت نگهداری بالای آب است (خاکهای لومی شنی و یا لومی رسی)، برای این گیاه بسیار مناسب هستند.بستر بذر باید صاف،نرم و یکنواخت باشد.زیرا این امر برای استقرار و رشد گیاهان جوان ضروری است.بسترهای پشته ای که حدود 25-15 سانتی متر ارتفاع دارند، برای کاشت کاهو مناسب هستند. زیرا این نوع بسترها زهکش و تهویه مناسبی را ایجاد می کنند، که این امر خطر ابتلا به عوامل بیماریزا را کاهش می دهد. کاهو به نمک زیاد حساس می باشد و چنانچه در خاک شور کشت شود، تشکیل پیچ با تا خیر مواجه می شود.بنابراین باید در میزان مصرف کود شیمیائی دقت نمود تا گیاه در شرایط شوری قرار نگیرد.تحمل گیاهان بالغ نسبت به شوری بیشتر از گیاهان جوان است. برای زراعت کاهو PH بین 5/5 تا 5/7 بسیار مناسب می باشد (آزاده و احمدیان، 1372). 1-1-5-1-3- کود هر هکتار کاهو حدود 80 کیلوگرم ازت،80 کیلوگرم فسفر (p2o5)، 200 کیلوگر پتاس (k2o)، 50 کیلوگرم کلسیم (Cao)و 15 کیلوگرم منیزیوم(MgO) نیاز دارد. باید به ازای هر 30 تن محصول در هکتار 15 کیلوگرم ازت، 14 کیلوگرم منیزیوم، 30 کیلوگرم فسفر، 150 کیلوگرم پتاس و 40 کیلوگرم کلسیم به خاک اضافه نمود. میزان نیترات این گیاه به مقدار ازت در خاک بستگی دارد که با افزایش میزان ازت در عمق صفر تا 60 سانتی متری خاک، میزان نیترات در برگ افزایش می یابد (پیوست، 1388). 1–1-6- زمان کشت کاهو كاهو در مناطق يخبندان، در فصل بهار کشت می شود. کشت کاهو در مناطقي كه داراي تابستان خنك هستند، در تابستان و در نواحي گرمسيري در پائيز و زمستان انجام می گیرد (شیبانی، 1342). 1-1-7- مراقبت های زمان داشت آبیاری، مبارزه با علف های هرز و کود دهی از جمله اقدامات دوره کاشت کاهو است. کنترل علف های هرز معمولا از دو هفته پس از نشا کاری شروع می شود. این عمل با علف کش های شیمیائی و یا وجین کردن صورت می گیرد. دفع علف های هرز در کشت مستقیم 1 تا 2 بار و در کشت نشائی معمولا یک بار در حین داشت انجام می گیرد. در هنگام وجین بایستی از وارد شدن صدمه به گیاه جلو گیری نمود، زیرا زخم کردن و آسیب رساندن به گیاه آن را در مقابل بیماری ها، به ویژه سفیدک حساس می نماید (شیبانی، 1369). این گیاه از زمان کاشت تا زمان برداشت نیازمند به آبیاری منظم می باشد. ظرفیت مزرعه آبی 65 تا70 در صد است. خشکی برای کاهو مضر است. این گیاه در طی دوره رویش کوتاه خود به میزان 140 تا 160 لیتر آب در متر مربع نیاز دارد. زمان رسیدن کاهو یکنواخت نمی باشد. از این رو برداشت آن در چند مرحله انجام می شود. برداشت کاهو در سطوح کوچک با چاقوهای دسته بلند و در زراعت وسیع با ماشین ویژه برداشت کاهو انجام می شود (پیوست، 1388). 1-1-8– سطح زير كشت و ميزان توليد بر اساس آمار سازمان كشاورزي و خواربار جهاني (FAO) ميزان توليد و ميانگين عملكرد اين گياه در سطح جهان در سال 2004 بالای 22 میلیون تن بوده است. میزان تولید کاهو از سال 1995 تا 2004 در برخی از کشورهای جهان در نمودار1-1- نشان داده شده است. نمودار1-1- میزان تولید جهانی کاهو (میلیون تن در سال)(FAO, 2004). سطح زير کشت کاهو در ایران در سال 1388 حدود 3112 هكتار و عملکرد 5/26 تن و ميزان توليد 82731 تن بوده است (مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، 1388). از حدود 30 هزار هكتار سطح زير كشت سبزي در استان مازندران، 20 هزار هكتار آن به سبزيجات برگي تعلق دارد كه در این بین حدود 5 هزار هكتار به كشت کاهو اختصاص دارد. از بین مناطق مختلف استان، آمل با 1930 هکتار بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص میدهد (نمودار 1-2). كشت اين گياه در فصل پائيز و زمستان انجام مي گردد. رغبت زارعين به كشت كاهو به عنوان كشت دوم بعد از برداشت برنج و ساير محصولات موجب افزايش قابل توجه سطح زير كشت آن در استان مازندران گرديده است (رعيت پناه وهمكاران، 1380).
1-2-1- تاریخچه بیماری سفيدك داخلي از بيماري هاي مهم کاهو در جهان می باشد. این بیماری اولين بار در سال 1843 از اروپا و در سال 1875 از ماساچوست آمریکا گزارش گردید (Raid and Datnoff, 1992).سفيدك داخلي موجب خسارت کمی (کاهش محصول و سطح زیر کشت) و کیفی (کاهش بازار پسندی) محصول کاهو می شود .(Raid and Datnoff, 1992) این بیماری در سال زراعی 59 - 1958 موجب تخریب بیش از 80% کاهو در تگزاس شده است (Melhus, 1921). بریمر و همکاران در سال 1974 خسارت ناشی از بیماری سفیدک داخلی در کاهو زمستانه را از ازمیر و آنکارای ترکیه گزارش نموده اند (Bremer et al., 1974). در برزیل در سال 1981 بیماری زائی این قارچ بر روی 230 جنس مختلف خانواده آستراسه گزارش شده است (Morgan, 1981). در سال 1992 در اسلوونیا بیماری زائی قارچ روی ارقام تجاری در مزرعه و محصولات گلخا نه ای گزارش گردیده است (Raid et al, 1992). علاوه بر کاهو بیماری زائی قارچ بر روی شیر تیغی یا گل جهان (Sonchus oleraceus) نیز دربرزیل گزارش شده (Vieira and Barreto, 2005). در ایران قارچ عامل بيماري اولين بار در سال 1343 توسط ارشاد جدا سازی و گزارش شد. اين بيماري در اغلب مناطق كاهو كاري كشور بالاخص در اطراف بابل به وفور انتشار دارد. اين بيماري در جنوب كشور و آذربايجان هم شيوع دارد (بهداد، 1385) 1-2-2- علائم بيماري
شکل1-12- ایجاد لکه های قهوه ای قارچ Bremia lactucaeدر اثر تخریب بافت برگ در مواردي چنانچه شرائط محيطي براي رشد قارچ مساعد باشد، نشاء هاي جوان مبتلا و خشك مي گردند (بهداد، 1385). 1-2–3- عامل بيماري عامل بیماری سفيدك داخلي كاهو قارچ Bremia Lactucae Regel مي باشد. سلول های این قارچ ماننداغلب قارچها از نوع یوکاریوت بوده و متشکل از دیواره سلولی، سیتوپلاسم و هسته می باشد. در داخل سیتوپلاسم به جز هسته، اندامکهای غشاء دار دیگری مثل میتوکندری، واکوئل و ریبوزوم ها وجود دارند. دیواره سلولی حاوی سلولز است(Crute et al, 1981). پیکره قارچ ریسه ای است و ریسهها در این قارچ فاقد دیواره عرضی یا سنوستیک بوده و پروتوپلاسم در درون آن در حرکت است. با پیشرفت رشد و یا تغییرات محیطی بندرت در میسلیوم دیواره عرضی تولید می گردد که این دیواره ارتباط پروتوپلاسمیک را از سایر قسمتهای میسلیوم جدا می سازد. قارچ عامل بیماری یک پارازيت اجباري است. قارچ پس از نفوذ در اپیدرم با استفاده از هاستوریوم ها از سلول های میزبان تغذیه می کند. هاستوریوم ها به شکل چماق ويا فنجانی بوده و اندازه آنها 5/9 تا 5/15 ميكرون مي باشد. معمولاً در هر سلول ميزبان يك هاستوريوم وجود دارد. ولي بعضی وقتها تا 5 هم در هر سلول دیده شده است. هاستوريوم در هيپوكوتيل و ريشه های کاهو كوچك تر از سایر قسمت های میزبان بوده و در برگ هاي جوان نیز كمتر از برگ هاي پيرمشاهده مي گردند(Marlatt et al, 1962, Verhoefff, 1960). در این قارچ دو نوع اسپور غیر جنسی وجود دارد. یک نوع آن اسپورانژیو سپور است که درون اندام کیسه مانندی به نام اسپورانژیوم تشکیل می شود. اسپورانژیومها بر روی هیف های خاصی به نام اسپورانژیوفور بهوجود می آیند. قطر اسپورانژيفورها 6 تا 19 ميكرون و ارتفاع آن ها 200 تا 1500 ميكرون است.و ابعاد اسپورانژیوم 5/17×21میکرون می باشد(Marlatt, 1974 ). اسپورانژيفورهاي قارچ از روزنه هاي سطح تحتاني برگ خارج شده و در انتها به تقسيمات دوشاخه اي ختم مي گردند. در انتهاي هر شاخه يك ديسك نعلبكي شكل یا استریگما (فیالید) قرار مي گيرد كه دراطراف آن چند زائده تشكيل مي شوند. در روي هر زائده يك اسپورانژیوم بيضوي شكل شفاف، به اندازه 5/17×21 ميكرون به وجود مي آيد كه از تندش آنها تعدادي زئوسپور دو تاژكي که بی رنگ و کروی به قطر 5/4 ميكرون تشكيل مي گردند (Vieira and Barreto, 1992). در شکل 1-13- اسپورانژیفور و اسپورانژیوم قارچ نشان داده شد. شکل 1-13- اسپورانژیفور و اسپورانژیوم Bermia lactucae زئوسپورها در قطرات شبنم تشکیل شده روي برگ شناور گشته و چند دقيقه پس از تشكيل، در نزديكي روزنه هاي سطح فوقاني برگ تاژك خود را از دست داده و به صورت كيست در مي آيند(Subbarao et al, 2000). در موارد نادر ممكن است اسپور قارچ مستقيماً بدون توليد زئوسپور جوانه زده و مانند يك اسپور واحد توليد لوله زایا نمايد (بهداد، 1385). نوع دیگر اسپور کنیدی یا کنیدیوسپور نام دارد. کنیدی ها بر روی هیف های خاصی به نام کنیدیوفور تشکیل می شوند. كنيدی ها گرد تابيضوي، به طول 12 تا 31 ميكرون وعرض 11 تا 5/27 ميكرون مي باشند. سطح كنيدی ها صاف و رنگ آنها شفاف مي باشد.حجم كنيدی ها بر حسب رطوبت موجود از 148 تا 389 ميكرومكعب متغير مي باشد(Berlese, 1898, Ito et al, 1935, Miyake, 1914, Naoumoff, 1913, Patel, 1948, Rabenhorst, 1982, Rayss, 1945, Schweizer,1920,Verhoeff, 1960). وزیکول یا ریز کیسه یک حباب مایع در یاخته ها است. وزیکول حداقل از یک لایهٔ دو جدارهٔ فسفولیپیدی تشکیل شده است. انواع مختلفی از وزیکول وجود دارد که از جمله آن ها واکوئل، لیزوزوم، وزیکول انتقالی و وزیکول تراوشی می باشند. وزيكول داراي 2 تا 18 استريگما است كه معمولاً تعدادشان به 3 تا 5 مي رسد. استريگمای این قارچ به طول 3 تا 8 ميكرون، به ضخامت 5/1 تا 2 ميكرون بوده و ندرتاً داراي انشعاباتی هستند. استريگما در زمان بلوغ كنيدی ها رشد مي كند. تعداد كنيديفورها با افزايش رطوبت در روزنه افزایش می یابند. شکل1-14- استریگمای قارچ Brmia Lactucae تندش كنيديها معمولاً از يك نقطه انتهايي مخالف متصل به پایه آن صورت مي گيرد. ظاهر لوله رويشي صاف و شفاف بوده و به طور مجزا منشعب مي گردد. لولههای تندشی درجائيكه به همديگر یا به كنيدي ها متصل اند متورم مي باشند، به طوريكه اين لوله هاي متورم اغلب منشعب اند. اسپور جنسی این قارچ ااسپور نام دارد. ااسپور از تلقیح ااگووني و آنتريدي به وجود آمده و به ندرت درون بافت هاي ميزبان يافت شده اند. ااسپورها غالبا كروي بوده و به ندرت بيضوي یا طويل مي باشند. قطر ااسپورها 21 تا 39 ميكرون مي رسد. پوشش بيروني اپي اسپور نازك، زرد كم رنگ تا قهوه اي واندكي چروكيده است (Schweizer, 1920). 1–2-4- رده بندي قارچ عامل بیماری سفیدک داخلی کاهو متعلق به سلسله Fungi، شاخة Oomycota، ردة Oomycetes، راستة peronosporales، خانوادة peronosporaceae، جنسBremia و گونه LactucaeBremiaمی باشد. این قارچ دارای چندین نژاد فیزیولوژیکی می باشد که توسط محققین شناسائی شده. فاررار و همکاران ((Farrar et al., 19874 نژاد (Dm13, Dm14, Dm15,Dm16)، لبدا و بلوک (Lebeda and Blok,1990) در اروپا 4 نژاد، در آمریکا 2 نژاد و ژاپن 3 نژادرا معرفی نمودند. بونیر و همکاران (Bonnier et al., 1992) در هلند 20 نژاد، گیووان نانتونیو و همکاران (Giovannantonio et al., 1998)در اروپا 15 نژاد، چنون و همکاران (CHannon et al , 2008) 2 نژاد و تریئون و همکاران (Treuren et al., 2011) در شرق اروپا و شمال آسیا28 نژاد را شناسایی و معرفی نمودند دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||